Author Archives: strefa

Lęk u dzieci może przybierać różne oblicza, a także mieć rozmaite źródła. Zaburzenia lękowe rozwijające się w dzieciństwie nie zawsze rzucają się w oczy – zdarza się, że ich objawy pozostają niezauważone dla otoczenia lub są błędnie interpretowane.

Czym są zaburzenia lękowe u dzieci?

Lęk jest jedną z emocji podstawowych, która towarzyszy człowiekowi od pierwszych miesięcy jego życia. Doświadczanie lęku lub strachu jest zupełnie naturalne w rozwoju dzieci i młodzieży. Większość z tych lęków zanika w miarę jak dzieci uczą się czego mogą się spodziewać po otoczeniu i jak sobie z tym radzić. Jednakże, kiedy lęki te nie zanikają, a wręcz zaczynają mieć nadmierny wpływ na codzienne funkcjonowanie dziecka lub jego aktywność – możemy mieć do czynienia z zaburzeniem lękowym.

Wśród zaburzeń lękowych dotykających dzieci wyróżnia się:

• Lęk separacyjny
• Lęk społeczny
• Fobie specyficzne
• Lęk uogólniony
• Zespół stresu pourazowego

Lęk separacyjny u dzieci

Lęk separacyjny to nadmierne zamartwianie się lub strach przed byciem z dala od rodziny czy osób, do których dziecko jest najbardziej przywiązane. Dzieci cierpiące na lęk separacyjny boją się, że się zgubią lub że komuś z rodziny stanie się coś złego w czasie, gdy będą rozdzieleni. Lęk separacyjny, w zależności od przypadku, może przejawiać się różnymi objawami. Jego najbardziej powszechne objawy to:

• odmawianie spania w swoim łóżku
• powtarzające się koszmary senne, w których oddzielenie od bliskich jest głównym tematem
• silny niepokój w sytuacji oddzielenia od bliskich z powodu wyjazdu samego dziecka lub członków rodziny lub w sytuacji, gdy taka rozłąka jest spodziewana
• nadmierne zamartwianie się bezpieczeństwem członka rodziny oraz silna obawa przed zgubieniem się
• odmawianie chodzenia do szkoły
• lękliwość i niechęć do pozostawania samemu
• częste bóle brzucha, głowy, uskarżanie się na stan zdrowia, także bóle mięśni lub napięcie mięśni
• nadmierne zamartwianie się swoim bezpieczeństwem
• nadmierna „przylepność”, nawet, gdy dziecko jest w domu z rodzicami
• objawy paniki lub wybuchy złości w sytuacji separacji od bliskich.

Lęk społeczny u dzieci

Lęk społeczny, inaczej fobia społeczna, charakteryzuje się przeżywaniem przez dziecko nasilonego lęku w obecności nieznajomych osób, spoza rodziny i bliskich przyjaciół dziecka.  Inne, charakterystyczne symptomy lęku społecznego, to:

• unikanie spotkań z nieznajomymi
• zakłopotanie w sytuacjach społecznych (w szkole, sklepie, na podwórku)
• ciągłe zamartwianie się, jak dziecko jest postrzegane przez innych, co inni myślą o nim
• skupienie na poprawnym w danej sytuacji zachowaniu
• obawa przed ośmieszeniem i upokorzeniem oraz wyobrażanie sobie siebie w takich okolicznościach
• unikanie kontaktu wzrokowego podczas rozmowy
• unikanie rozmów z innymi
• pojawianie się objawów somatycznych lęku w sytuacji społecznej, tj. czerwienienie się, pocenie, drżenie rąk
• w domu, wśród członków rodziny i dobrze znanych osób, dziecko zachowuje się zupełnie swobodnie i nie odczuwa lęku.

Szczególną postacią lęku społecznego jest mutyzm wybiórczy, w którym lęk przed ludźmi przejawia się odmową komunikacji słownej (milczeniem), mimo że mowa dziecka i jej rozumienie są prawidłowo rozwinięte. Takie dziecko nie odzywa się do obcych osób, na ich pytania nie odpowiada wcale lub odpowiada gestami. Podczas rozmowy, czy raczej prób jej nawiązania, dziecko unika kontaktu wzrokowego, nie okazuje emocji mimiką twarzy, gdy się uśmiecha, to zwykle z zaciśniętymi ustami. W sytuacjach społecznych dziecko często również nie podejmuje aktywności ruchowej, w razie potrzeby wykonuje bardzo „oszczędne” ruchy. Mimo jego zewnętrznej bierności można dostrzec, że bacznie obserwuje otoczenie i słucha uważnie o czym mówią inni. W domu lub innym dobrze znanym środowisku jest swobodne, czasem wręcz nadmiernie ruchliwe, chętnie i bez problemu rozmawia z bliskimi.

Fobie specyficzne u dzieci

Fobia jest to uporczywy lęk przed określonymi sytuacjami, obiektami czy przedmiotami, który jest obiektywnie nadmierny i nieuzasadniony. Lęk może dotyczyć zwierząt, objawów, zjawisk atmosferycznych (np. burza), ciemności, hałasów, zastrzyków i wielu innych. W obecności tych bodźców lub gdy dziecko spodziewa się kontaktu z nimi, odczuwa nieracjonalny i nadmierny lęk, który może nawet przybrać postać napadu paniki. U dzieci i młodzieży lęk musi być obecny przez co najmniej sześć miesięcy, by był zdiagnozowany jako fobia (a nie jako lęk przemijający, pojawiający się w rozwoju większości dzieci).

Symptomy, jakie można zaobserwować u dziecka, w przypadku kontaktu z bodźcem związanym z fobią:

• przyspieszone bicie serca
• pocenie się
• drżenie
• trudności ze złapaniem powietrza
• uczucie duszenia się
• ucisk w klatce piersiowej
• ból brzucha
• uczucie omdlewania i zawroty głowy
• lęk przed utratą kontroli lub zwariowaniem
• lęk przed śmiercią
• odrętwienie
• dreszcze lub ataki gorąca

Szczególną postacią fobii jest fobia szkolna, która dotyczy wyłącznie dzieci w wieku szkolnym. Charakteryzuje się ogromnym lękiem związanym z nauką, klasą, wszystkim co dotyczy szkoły. Dziecko odmawia uczęszczania na zajęcia (albo wagaruje), robi wszystko, aby uniknąć przebywania w środowisku szkolnym. Występuje wówczas, kiedy dziecko doznaje skrajnie silnego lęku w sytuacjach związanych ze szkołą i ten stan trwa długo.

Zespół lęku uogólnionego u dzieci

Zespół lęku uogólnionego (GAD) to chroniczne, nadmierne zamartwianie się i lęk, które zdają się nie mieć żadnej konkretnej przyczyny. W przeciwieństwie do dorosłych, dzieci i młodzież z GAD często nie zdają sobie sprawy, że poziom ich lęku jest nieadekwatny do poziomu zagrożenia.  Dlatego często oczekują i wymagają wsparcia i potwierdzania ich bezpieczeństwa u dorosłych.

Najbardziej powszechne objawy lęku uogólnionego to:

• wiele zmartwień związanych z tym, co może się zdarzyć
• liczne zmartwienia związane z kolegami, szkołą i innymi zajęciami
• ciągłe myśli i lęki dotyczące bezpieczeństwa własnego i bliskich
• odmawianie chodzenia do szkoły
• częste skarżenie się na bóle brzucha, głowy, itp.
• bóle i napinanie mięśni
• zaburzenia snu
• ciągłe tulenie się do członków rodziny
• uczucie ściskania w gardle
• zmęczenie
• trudności w koncentracji
• irytacja
• niemożność zrelaksowania się.

Zespół stresu pourazowego u dzieci

Zespół stresu pourazowego to zaburzenie upośledzające codzienne funkcjonowanie dziecka, które często jest następstwem przerażającego, zagrażającego życiu wydarzenia.  Może pojawić się po wydarzeniu, które miało miejsce w życiu dziecka lub w życiu osoby blisko związanej z dzieckiem. Może wystąpić również w sytuacji, kiedy dziecko było świadkiem takiego wydarzenia.

Dzieci w zetknięciu z sytuacją, która przypomina im o traumatycznym wydarzeniu mogą doświadczać bardzo silnych emocjonalnych, intelektualnych i fizycznych zakłóceń w normalnym funkcjonowaniu. Niektóre z nich mogą ciągle na nowo przeżywać traumę w formie koszmarów nocnych i zakłócających wspomnień w ciągu dnia. Mogą również doświadczać niektórych lub wszystkich z poniższych objawów:

• zaburzenia snu
• depresja
• utrata zainteresowania tym, co wcześniej sprawiało przyjemność i radość
• irytacja, zwiększona agresja, a nawet stosowanie przemocy
• unikanie miejsc i sytuacji, które przywołują określone wspomnienia
• natrętnie powracające obrazy, zapachy, dźwięki i uczucia związane z wydarzeniem (dziecko zwykle na wrażenie, że traumatyczne zdarzenie dzieje się na nowo)
• problemy w szkole, trudności z koncentracją
• lęk przed śmiercią w młodym wieku
• zachowywanie się w sposób właściwy dla dzieci młodszych (np. ssanie kciuka, moczenie się)
• objawy somatyczne (bóle brzucha, głowy, itp.).

Leczenie zaburzeń lękowych u dzieci

Podstawową metodą leczenia zaburzeń lękowych u dzieci i młodzieży są oddziaływania psychoterapeutyczne. Należą do nich przede wszystkim terapia poznawczo-behawioralna oraz psychoedukacja dziecka i jego opiekunów – czyli zapewnienie im informacji na temat przyczyn, objawów i leczenia zaburzeń lękowych. Podczas psychoterapii dziecko uczy się radzić sobie samodzielnie z poszczególnymi objawami, a także odkrywa mechanizmy myślowe (tzw. schematy poznawcze), które powodują jego lękową postawę oraz pracuje nad ich zmianą.

Szczególnym problemem są zaburzenia lękowe, w przebiegu których dziecko odmawia chodzenia do szkoły. W tej sytuacji ważne jest, aby włączyć do współpracy wychowawcę i pedagoga szkolnego.

W Strefie Myśli Junior oferujemy profesjonalną pomoc psychologa i terapeuty dziecięcego dzieciom, które potrzebują pomocy psychologicznej. Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko może cierpieć na zaburzenia lękowe – nie czekaj! Umów wizytę ze specjalistą. Zarezerwuj termin przez poprzez system zapisów online, kontakt mailowy: recepcja@strefamysli.pl lub telefoniczny: 22 490 44 12.

Coraz częściej możemy spotkać się z takim pojęciem jak FOMO. Przypominają o nim nie tylko specjaliści zajmujący się poprawą zdrowia psychicznego, ale także ludzie dookoła, którzy zmagają się z tym syndromem. Czym jest popularne FOMO, jak wygląda i czy ma znaczący wpływ na nasze życie? Okazuje się, że fear of missing out idealnie pasuje do życia w XXI wieku. Z tym syndromem zmagają się z nim nie tylko osoby młode. Ale jak możemy poradzić sobie z tym specyficznym rodzajem strachu, który zdominował epokę internetu?

FOMO – czym jest?

FOMO to skrót, który w języku angielskim oznacza fear of missing out. W polskim znaczeniu jest to po prostu określenie na specyficzny rodzaj strachu. Czego dotyczy? To obawa przed tym, że coś może nas ominąć. W dobie internetu, kiedy cały czas pozostajemy na bieżąco z trwającymi właśnie wydarzeniami, bardzo łatwo o zatracenie się w poczuciu, że stale będziemy ich uczestnikami. Odłożenie telefonu na bok sprawia, że przestajemy śledzić to, co dzieje się w sieci. Może okazać się, że nasze otoczenie dowie się o skutkach przebiegu zdarzeń jeszcze przed nami.

FOMO dotyka w szczególności osoby młode, które urodziły się w „epoce Internetu”. To właśnie one, od najmłodszych lat mają styczność z życiem online. Warto jednak nadmienić, że badania wyraźnie pokazują, iż FOMO doświadczane jest podobnie w każdej grupie wiekowej. Można więc śmiało powiedzieć, że zjawisko to jest po prostu wynikiem skoku cywilizacyjnego ostatnich lat. Obserwujemy je głównie przez dynamiczny rozwój mediów społecznościowych, w których to ludzie nieustannie dyskutują, wymieniają się poglądami i komentują na bieżąco trwające wydarzenia.

Skąd wzięło się FOMO?

FOMO pojawiło się na skutek zmian społecznych, zwłaszcza tych związanych z rozwojem Internetu. W pewnym stopniu było to nieuniknione. Obecnie stały dostęp do sieci umożliwia realizację potrzeby kontaktu z innymi ludźmi i zdobywania informacji właściwie przez 24 godziny na dobę.

Odwiedzamy portale społecznościowe, strony informacyjne, uczestniczymy też w streamingach. Jednak szybkość dostępu do informacji i ich ilość spowodowały, że równie szybko zaczęły się one dezaktualizować. To, co zostało opublikowane zaledwie przed chwilą staje się bezwartościowe, gdy pojawi się aktualizacja dodanego chwilę wcześniej posta.

W rezultacie pojawił się specyficzny strach, z którym trudno jest nam się poradzić. Przede wszystkim jest on dla nas czymś zupełnie nowym. To obawa przed dowiadywaniem się o czymś za późno, kiedy inni wiedzą o tym już od dawna (np. od rana). Lęk ten sprawił, że ludzie odczuwają potrzebę bycia na bieżąco. W wyniku czego częste sięganie po smartfon stało się dla nas czymś naturalnym. Chaotyczne poruszanie się w świecie mediów społecznościowych spowodowało zatarcie granicy pomiędzy tym co ważne oraz tym, co nieistotne. FOMO zaczęło mieć znaczący wpływ na nasze codzienne funkcjonowanie, jednak nie mówimy tutaj o pozytywnym zjawisku.

Syndrom FOMO i objawy, które pomagają nam rozpoznać problem

Osoba borykająca się z syndromem FOMO odczuwa trudny do określenia lęk. Nasila się on wówczas, gdy przez dłuższy czas traci dostęp do Internetu. Wiąże się on z nieodpartym pragnieniem pozostawania w stałej łączności z innymi, przy jednoczesnym wrażeniu, że jeśli jest inaczej, może omijać nas coś bardzo istotnego. Aby sprawdzić, czy rzeczywiście problem dotyczy nas samych, powinniśmy spróbować odłożyć telefon na bok i nie sprawdzać przychodzących do nas wiadomości.

Dobrze jest odłączyć się od portali społecznościowych, a korzystanie z telefonu ograniczyć do absolutnego minimum – związanego głównie z pracą. Większość osób odczuwa początkowo pewien dyskomfort. Możemy zauważyć też nawyk mimowolnego sięgania do kieszeni po telefon, czy zaglądania na portale społecznościowe z pozycji komputera. Jeżeli jednak strach nie ustępuje, a my koniecznie musimy sprawdzić, co wydarzyło się podczas naszej nieobecności w sieci – jest to wyraźny sygnał, że dzieje się coś złego.

FOMO objawia się głównie częstym, nerwowym sprawdzaniem telefonu w celu sprawdzenia maili, czy powiadomień na Facebooku. Wynika to z przekonania, że jeśli nie jestem w stałej łączności z innymi, może ominąć nas coś bardzo ważnego. Syndrom FOMO wiąże się z odczuwaniem i realizacją potrzeby, by nieustannie dzielić się z innymi zdobytymi informacjami. Celem tych publikacji jest potrzeba pochwalenia się, której współtowarzyszy ekscytacja. Ciągłe sprawdzanie, ile polubień i komentarzy pojawiło się pod zdjęciem staje się priorytetem. Stan ten bywa niestety uciążliwy, odciąga nas od codziennego życia i realizowania podstawowych potrzeb.

FOMO – kiedy leczenie jest potrzebne?

FOMO może okazać problemem, który wymaga interwencji. Szczególnie w sytuacji, gdy potrzeba zdobycia nowych informacji nie pozwoli nam skupić się na codziennych sprawach, np. w pracy czy podczas nauki. Jeśli czujemy, że nie możemy opanować naszych potrzeb, musimy być na bieżąco i przez to nie odkładamy telefonu – dobrym rozwiązaniem jest rozpoczęcie działania tu i teraz. Początkowo możemy wypróbować kilka prostych ćwiczeń, które jesteśmy w stanie wykonać samodzielnie – a przynajmniej powinniśmy być w stanie je wykonać.

Zacznij od ograniczenia czasu spędzanego w mediach społecznościowych. Nie musisz od razu się od nich odcinać. Upewnij się, że nie przekraczasz wyznaczonego przez siebie limitu. Jeżeli działanie w sieci jest dla Ciebie pewnego rodzaju sposobem na zapisywanie ważnych momentów, możesz spróbować poprowadzić papierowy dziennik. Zapisuj w nim najważniejsze dla Ciebie wydarzenia, wklejaj zdjęcia i rób wszystko, aby była to doskonała pamiątka na całe życie.

Staraj się spędzać czas z przyjaciółmi twarzą w twarz. Zamiast rozmowy przez komunikator wybierz konwersację w cztery oczy. Jeżeli uczucie strachu wciąż postanowi Cię nie opuszczać – rozważ psychoterapię.

W Strefie Myśli możesz spotkać się z wyspecjalizowanymi psychoterapeutami, którzy zrobią wszystko, by pomóc Ci w rozwiązaniu Twoich trudności. Jeśli czujesz, że potrzebujesz profesjonalnej pomocy, możesz umów się na wizytę poprzez przez system zapisów online, kontakt mailowy: recepcja@strefamysli.pl lub telefoniczny: 22 490 44 12.