Nerwica natręctw – inaczej obsesje lub zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (OCD) – jest zaskakująco powszechnym problemem psychologicznym. Szacuje się, że na nerwicę natręctw cierpi około 2,5% populacji. W 25% przypadków objawy można zaobserwować już przed 14 rokiem życia, w 80% przed 25 rokiem życia. Przebieg zaburzenia określa się jako przewlekły, falujący, z zaostrzeniami i poprawami.
Na czym polega nerwica natręctw?
Nerwica natręctw polega na występowaniu obsesji, czyli pojawiających się w świadomości automatycznych, irracjonalnych myśli. Myśli zazwyczaj są określane jako wulgarne i dotyczą przemocy, religii, seksualności, dążenia do czystości i symetrii. Obsesje mogą być wyzwalane przez konkretne, niechciane myśli, np. „Czy jestem pedofilem?”. Innym często występującym rodzajem obsesji są myśli odnoszące się do zdrowia i lęku przed zakażeniem poważną chorobą. To nieustanne myślenie, czy wszystko dopięło się na ostatni guzik powoduje absurdalne, wielokrotne sprawdzanie wszystkiego.
W odpowiedzi na obsesje, większość osób z OCD ucieka się do powtarzających się zachowań, czyli właśnie kompulsji. Najczęstsze z nich to: porządkowanie, sprawdzanie, mycie, czyszczenie, segregowanie. Inne zachowania kompulsywne obejmują liczenie (często podczas wykonywania innych czynności kompulsywnych, takich jak sprawdzanie zamka), powtarzanie w myślach fraz, tworzenie list, unikanie konkretnych sytuacji. Wykonywanie rytuałów kompulsywnych zapewnia osobie pewną ulgę od lęku i poczucia kontroli, ale niestety jest to tylko tymczasowe rozwiązanie.
Większość osób cierpiących na nerwicę natręctw podejmuje walkę z niechcianymi myślami kompulsywnymi zachowaniami. Wiele osób jest w stanie kontrolować objawy, gdy są zaangażowane w pracę, szkołę lub inne obowiązki. Nerwica jest zaburzeniem przeszkadzającym w życiu codziennym. Utrudnia koncentrację, marnuje czas na zbędne czynności, powoduje stres i lęk. Warto więc podjąć konkretne kroki, aby zniwelować objawy i nauczyć się efektywnie walczyć z chorobą.
Nerwica natręctw – efektywne leczenie
Leczenie nerwicy natręctw zazwyczaj obejmuje leczenie farmakologiczne i terapeutyczne. Pacjenci mogą zacząć przyjmować leki, aby uzyskać tymczasową kontrolę nad ich objawami, a następnie kontynuować terapię. Gdy występują nasilone objawy stosuje się leki na nerwicę natręctw o doraźnym działaniu przeciwlękowym – tak zwane benzodiazepiny. Którą konkretnie terapię warto zastosować – najlepiej ustalić to z terapeutą podczas konsultacji psychologicznej.
Terapia poznawczo-behawioralna jest prawdopodobnie najskuteczniejszym rodzajem psychoterapii dla tego zaburzenia. Celem takiej terapii jest zmniejszenie myśli i przekonań, które powodują konkretne zachowania i na odwrót – zmniejszać ilość zachowań takich, które wzbudzają myśli obsesyjne. Specyficzne podejście tej terapii polegające na „zapobieganiu ekspozycji i reagowaniu” jest skuteczne u wielu osób z nerwicą. W tym podejściu pacjent celowo i dobrowolnie konfrontuje przedmiot lub ideę budzącą lęk, bezpośrednio lub poprzez wyobraźnię. Na przykład osobę, która dąży do perfekcyjnej czystości, można zachęcić do dotknięcia przedmiotu, który uważa za „zanieczyszczony”, a następnie nakłonić do unikania mycia przez kilka godzin, aż do momentu, w którym niepokój wywołany znacznie się zmniejszy. Terapia odbywa się krok po kroku, a jej dynamika zależy w dużej mierze od zdolności pacjenta do tolerowania niepokoju i kontroli. Większość pacjentów stopniowo odczuwa mniej lęku i mniej obsesyjnych myśli. Pacjenci są w stanie oprzeć się kompulsywnym popędom. Inne formy terapii mogą również zapewnić skuteczne sposoby zmniejszenia stresu lub lęku, pomagając pacjentowi uświadomić sobie i rozwiązać wewnętrzne konflikty.
Jak inaczej leczyć nerwicę natręctw?
- Dowiedz się, czy w Twojej poradni lub ośrodku istnieje grupa wsparcia, której tematem jest właśnie nerwica natręctw. Osoby podczas terapii grupowej dzielą się swoimi problemami, ale również osiągnięciami. W połączeniu z terapią indywidualną daje szybsze efekty.
- Porozmawiaj z zaufanym przyjacielem, członkiem rodziny. Rozmowa z bliską osobą może zmotywować Cię do walki z zaburzeniem i dodać energii do pracy. Nie będziesz czuł się osamotniony. Pamiętaj, że mimo wszystko bliskie osoby nie zastępują opieki specjalisty.
- Kofeina i niektóre leki mogą nasilać objawy zaburzeń lękowych, należy ich (oczywiście w miarę możliwości) unikać. W przypadku leków, skonsultuj się ze swoim lekarzem lub farmaceutą.
- Poznaj skuteczne techniki radzenia sobie ze stresem, gdyż mogą one w jakimś stopniu uspokoić Cię i tym samym zwiększyć efekty terapii. Trening aerobowy lub medytacja mogą przynieść tymczasową ulgę.
- Wiele osób z tym zaburzeniem odczuwa dodatkowy stres, ponieważ sądzi, że są jedyni z podobnym problemem. Spróbuj poszukać interesujących Cię informacji w Internecie, znajdź grupę wsparcia lub forum, na którym zobaczysz, że wielu ludzi zmaga się z podobnym problemem. Pamiętaj jednak, że wszelkie porady otrzymywane przez Internet lub informacje w nim zawarte powinny być stosowane z ostrożnością.
- Nerwica natręctw może zostać wyleczona – jeżeli więc cierpisz na to zaburzenie lub podejrzewasz je u siebie – nie zwlekaj z działaniem. Skonsultuj się z psychologiem i omów niepokojące Cię objawy.
