Każdy z nas, od czasu do czasu, martwi się swoim zdrowiem. Jednak hipochondryk martwi się o nie wielokrotnie bardziej. Słysząc słowo Hipochondria, zaraz przychodzi nam na myśl osoba, która przesadnie przejmuje się swoim zdrowiem. Boi się ona, że zachoruje, albo już jest chora, a lekarze nie dostrzegają niczego podejrzanego. Osoby takie bardzo często odwiedzają lekarzy w obawie o własne zdrowie. Wykonują specjalistyczne badania diagnostyczne, aby udowodnić sobie, że cierpią na chorobę, o której istnieniu są przekonani. Często wmawiają sobie, że są chorzy na nieuleczalną i bardzo rzadką chorobę, której nie da się wyleczyć. Obwiniają przy tym lekarzy, że nie mogą tego zdiagnozować.
Czym jest hipochondria? Jakie są przyczyny i objawy? Jak leczyć to zaburzenie? Na te pytania odpowiemy w tym artykule. Zapraszamy do lektury.
Hipochondria – Co to jest?
Hipochondria (zaburzenie hipochondryczne) to zaburzenie, którego dominującą cechą jest stałe nieuzasadnione przekonanie o istnieniu przynajmniej jednej poważnej, postępującej choroby somatyczne – związanej z ciałem. Hipochondryk odczuwa objawy somatyczne, które wyrażają się ponadprzeciętną częstotliwością odczuwania bólów, mimo braku realnej choroby. Lęk przed chorobą trwający ponad 6 miesięcy może być podstawą do zdiagnozowania hipochondrii.
Nerwica hipochondryczna zwykle zaczyna się w okresie wczesnej dorosłości i dotyka 4-9% populacji. Jej przyczyny wciąć pozostają niezdefiniowane. Hipochondria może pojawić się po przebyciu silnej choroby lub gdy przeżyła ją bliska osoba. Czasem lęk dopada osoby w wieku, w którym zmarli ich rodzice – pojawia się strach przed śmiercią i poczucie, że „już na nich czas”. Urojenia hipochondryczne może być również skutkiem urazów z dzieciństwa – choroby lub śmierci opiekunów, brakiem miłości. Zachowania hipochondryczne mają wtedy na celu zwrócenie na siebie uwagi i zabieganie o opiekę. Dużą rolę pełnią również przekonania – pacjenci nie potrafią nabrać dystansu do drobnych dolegliwości, które od czasu do czasu pojawiają się u każdego.
Hipochondria – Przyczyny
Tak jak w przypadku wielu zaburzeń psychicznych, mimo że znamy hipochondrie od dosyć dawna, ciężko jest jednoznacznie wskazać przyczyny tej choroby. Jednak istnieją pewne czynniki, popierane przez wielu specjalistów, które mogą wskazywać na wystąpienie hipochondrii. Są to m.in.:
- Tendencje lękowe – do rozwoju hipochondrii mogą przyczyniać się wcześniejsze zaburzenia lękowe.
- Nie zaspakajanie potrzeb emocjonalnych – do wystąpienia tego zaburzenia mogą przyczyniać się brak akceptacji, zainteresowania, itp.
- Nadopiekuńczość rodziców – jest to często spotykana przyczyna, przez którą mogą występować zaburzenia lękowe. Jeśli rodzice z nadmiernym zainteresowaniem przeżywali nawet najmniejsze zachorowania, to w przyszłości mogą występować zaburzenia hipochondryczne u dziecka.
- Nadmierna koncentracja na sobie – egocentryzm, a co za tym idzie – nadmierne skupienie się na sobie, może prowadzić do wyszukiwania różnych schorzeń w internecie, co może doprowadzić do pojawiania się hipochondrii.
- Krytyczne wydarzenia w życiu – może to być nagła śmierć bliskiej osoby, przebyta trauma, albo niespodziewana choroba osoby, która wcześniej była “zdrowa jak ryba”.
Bardzo częstym i znanym zjawiskiem, jest tzw. “choroba studentów trzeciego roku medycyny”. Gdy Ci rozpoczynają naukę o konkretnych chorobach, zaczynają dostrzegać w sobie objawy każdej z nich. To samo tyczy się różnych epidemii. Ludzie, którzy słyszą o zagrożeniu np. wirusem grypy, doszukują się objaw u samych siebie.
Hipochondria – Objawy
Osoby cierpiące na hipochondrię mają nawyk ciągłego kontrolowania, czy ich ciało nie wykazuje objawów jakiejś choroby. Są świadomi najmniejszych zmian w swoim ciele, które mogłyby być ryzykiem poważnej dolegliwości. Obsesyjnie chodzą do lekarza i powtarzają badania w przekonaniu, że ich zaburzenie mogło zostać niewykryte przy pierwszej wizycie, są przekonani, że diagnoza jest błędna. W takich przypadkach zdarza się, że korzystają z pomocy paramedycznych – chodzą do znachora, wróżki. Kupują również duże ilości leków i suplementów dostępnych w aptekach.
Każdy ból (głowy, brzucha) lub objawy niegroźnej choroby (przeziębienie) jest dla hipochondryka sygnałem poważnego schorzenia i powodem do obaw. Często w rozmowach poruszają temat swojego zdrowia. Zdarza się, że unikają konkretnych ludzi, miejsc lub rzeczy, które mogłyby ich zarazić, przyprawić ich o chorobę. Obserwuje się także objawy psychologiczne – stany depresyjne, poczucie krzywdy, pesymizm. W efekcie ich przesadne skupienie na sprawach zdrowotnych wpływa negatywnie na relacje międzyludzkie, związki i efektywność wykonywanej pracy, obowiązków. Może pojawić się poczucie odrzucenia, bowiem po pewnym czasie otoczenie osoby hipochondrycznej zaczyna ignorować lub umniejszać ich objawy. Życie z hipochondrykiem nie należy bowiem do najłatwiejszych i wymaga od partnera dużych pokładów zrozumienia i cierpliwości.
Lęk hipochondryczny może również skupiać się na jednym organie, na przykład płucach lub konkretnej chorobie (np. rak). Wraz z upływem czasu obiektu lęku mogą się zmieniać lub występować równolegle.
Hipochondryk może nałogowo przeglądać w internecie strony dotyczące chorób i zdrowia i zauważać u siebie podobne symptomy. Takie zjawisko to, tak zwana, hipochondria internetowa. Chora osoba próbuje dowiedzieć się, co mogą sugerować jej objawy i czy są zagrażające zdrowiu lub życiu. Zamiast skontaktować się z lekarzem, wyszukuje informacji w Sieci. Warto pamiętać, że treści w internecie, które dotyczą zdrowia, są bardzo ogólne – dzięki czemu nawet ból głowy może znaleźć się na liście objawów poważnej choroby. Błędnie postawiona autodiagnoza jest przyczyną lęku o swoje zdrowie i niepotrzebnego stresu.
Osoba cierpiąca na hipochondrię może stracić miesiące lub nawet lata na zamartwianiu się i strachu przed rzekomą chorobą.
Hipochondria – Jak zdiagnozować?
Osoby, u których została zdiagnozowana hipochondria, klasyfikuje się na mających:
- Zaburzenia somatyczne – Osoba posiadająca objawy, które są postrzegane jako niepokojące, albo posiada ich wiele.
- Chorobę lękową – Jeżeli osoba łagodne objawy, ale bez fizycznych objawów hipochondrii.
Do postawienia diagnozy, lekarz musi przeprowadzić badania fizykalne. Ma to na celu wykluczenia wszelkich problemów zdrowotnych, o które zamartwia się osoba z hipochondrią. Gdy pacjent nie ma żadnych schorzeń, o które się zamartwia, może zostać skierowana do lekarza psychiatry. Podczas leczenia u specjalisty, pacjent będzie odpowiadał na szereg pytań i będą przeprowadzane na nim badania psychiatryczne. Postępowanie może wyglądać w ten sposób:
Psychiatra rozpocznie badanie od przeprowadzenia oceny psychologicznej. Ta obejmuje szereg pytań dotyczących objawów, historii rodziny, zmartwień i stresujących sytuacji, które wpływają na życie pacjenta. Następnie będziemy poproszeni o wypełnienie samooceny psychologicznej, która ma na celu zbadanie naszego stanu. Będziemy również pytani o zażywanie narkotyków, albo innych substancji odurzających, w tym alkoholu.
Hipochondria – Leczenie
Niepokojące obawy na temat naszego zdrowia powinno rozwiewać się u odpowiednich specjalistów. Profesjonalna diagnoza lekarska pomoże ukierunkować dalszy plan pozbycia się lęku, kiedy będziemy pewni, że fizycznie jesteśmy całkiem zdrowi. Skuteczna jest psychoterapia (głównie poznawczo-behawioralna). Ta przynosi bardzo dobre wyniki. W przypadku hipochondrii wymaga przede wszystkim osiągnięcia wspólnego zrozumienia podstawy jego postępowania. Może to jednak okazać się bardzo trudne, gdy chory upiera się, że jest chory na nowotwór lub chorobę serca. Hipochondryk domaga się pomocy medycznej, najlepiej w szpitalu, a nie leczenia psychoterapeutycznego. Pomoc osobie chorej czasami może być trudna i długa, jednak najważniejszy pierwszy krok to chęć do zmiany.
Najważniejszym krokiem w odpowiednim leczeniu, jest nawiązanie dobrego kontaktu i stworzenie zaufania. Lęk nie jest przyjemnym objawem, ale gdy pacjent się otworzy i zaufa lekarzowi, przez co będzie mógł zachęcić chorego na włączenie lekarstw w ramach leczenia.
Jeżeli występują u Ciebie objawy hipochondrii, albo u jednego z Twoich bliskich – koniecznie skontaktuj się ze specjalistą. Psychoterapeuta będzie w stanie pomóc, jeśli sam będziesz chciał sobie pomóc.
