Na sposób, w jaki pracownicy wykonują powierzone im obowiązki, wpływa odpowiednia motywacja do pracy. Wielu pracodawców zastanawia się, jak skutecznie zmotywować pracowników. W końcu motywowanie pracowników przynosi przedsiębiorstwu same korzyści. Dzięki temu możemy liczyć na zwiększenie wydajności i efektywności.
Czym jest motywacja?
Motywacją możemy nazwać wszystkie mechanizmy, które są odpowiedzialne za uruchamianie, podtrzymywanie i kończenie zachowań (działań). Aby cokolwiek zrobić od początku do końca potrzebujemy motywacji, ponieważ jest ona motorem ludzkiego działania. Podstawowe rozróżnienie, jakiego można dokonać, to podział na motywację wewnętrzną i zewnętrzną. Motywacja wewnętrzna to podejmowanie aktywności bez widocznych zewnętrznych nagród – ta aktywność sama w sobie jest nagrodą. Jest podejmowana, bo sprawia przyjemność czy też daje okazję do poznawania czegoś nowego, poszerzania wiedzy bądź rozwijania swojego potencjału. Motywacja zewnętrzna jest w sytuacji, gdy podejmowane przez osobę działania mają na celu osiągnięcie zewnętrznych korzyści. Jest to także rodzaj motywacji, na który pracodawca jest w stanie wywierać wpływ.
Motywacja w miejscu pracy
Powiedzieliśmy już sobie, że pracodawca jest w stanie oddziaływać na motywację zewnętrzną swoich pracowników. Warto się także zastanowić, co motywuje ludzi do pracy (odnośnik do art. o motywcji) oraz jak można motywować pracownika do efektywnego działania. Jeśli borykamy się z obniżoną motywacją pracowników lub jej brakiem, warto zastanowić się, jakie są ich przyczyny, aby móc je usunąć. Mogą być to m.in.:
- Niejasne wartości i cele: Nie zależy mi na tyle, żeby to wykonać dobrze.
Spróbuj tak wyjaśnić cel zadania, by pokrywał się z tym, co ważne dla danego pracownika. Dzięki temu będzie mógł poczuć, że identyfikuje się z tym co robi, wierzy, że to ma sens i widzi na horyzoncie jasny cel.
- Niepewność co do kompetencji: Nie wydaje mi się, że dam radę to wykonać.
Pracownik nie będzie zmotywowany do wykonania zadania, jeśli będzie czuł, że nie da rady mu sprostać. Twoim zadanie, jest budowanie w pracowniku poczucie wartości i wiarę we własne kompetencje. Dzięki stopniowaniu trudności zadań i dzieleniu je na mniejsze, łatwiejsze do wykonania części, a także okazywaniu wsparcia i ewentualnej pomocy w osiągnięciu celu – istnieje duża szansa, że wzmocnisz w pracowniku wiarę we własne możliwości oraz jego poczucie własnej wartości.
- Negatywne emocje
Może zdarzyć się tak, że pracownicy przychodzą do pracy już ze złym nastawieniem. Zamiast to ignorować, powinieneś zapytać, skąd biorą się te emocje. Zamiast osądzać, spróbuj zrozumieć rodzące się pracownikach trudne emocje. Jeśli ludzie czują się zrozumiani, ich negatywne emocje nieco topnieją.
- Błąd atrybucji
Jeśli pracownik nie potrafi dokładnie zidentyfikować przyczyny swoich zmagań z zadaniem lub gdy przypisuje swoje zmagania przyczynom, na które nie ma wpływu, nie będzie zmotywowany do działania. Twoim zadaniem będzie wskazanie rozwiązania – spróbujcie wspólnie ustalić konkretny plan działania i przywrócić pracownikowi kontrolę nad realizacją zadania.
Jak motywować pracowników do pracy?
Motywowanie to działanie, które sprawia, że człowiek robi to, co jest od niego wymagane i sam czerpie z tego pewne korzyści (materialne bądź niematerialne). W związku z tym, że ludzie bardzo się od siebie różnią, na każdego może działać inny czynnik motywujący. Ciężko jest zatem określić jeden ogólny rodzaj motywowania, który sprawdzi się w każdej sytuacji. Możemy jednak wyróżnić dwa podstawowe typy motywacji: motywację pozytywną i motywację negatywną.
Motywacja pozytywna
Jednym ze sposobów motywowania pracowników jest użycie motywacji pozytywnej. Pracodawca za pomocą rozbudowanego systemu nagród i pochwał pobudza motywację zewnętrzną pracowników (np. dodatkowa gratyfikacja finansowa, słowne pochwały). Pracownicy wiedzą, że rzetelne wykonywanie swoich obowiązków, zaangażowanie w życie firmy, wprowadzanie innowacyjnych pomysłów, a także niesienie pomocy koleżankom i kolegom przynosi same korzyści. Wzbudzanie motywacji pozytywnej powoduje, że pracownik wie, że jego starania zostały dostrzeżone. Dzięki temu czuje się doceniony, co przekłada się na dążenie do jeszcze lepszych wyników, a także wzrost lojalności wobec firmy.
Motywacja negatywna
Innym sposobem motywowania pracowników jest motywacja negatywna. Można powiedzieć, że opiera się głównie na wzbudzaniu lęku w pracownikach. Pracownik wykonuje swoje obowiązki dlatego, że ma świadomość czekających go kar (np. rozmowa z przełożonym, upokorzenie na forum). W takiej sytuacji atmosfera w pracy jest zła, a pracownicy są zestresowani, czasami czują się zaszczuci. Motywacja negatywna nie wpływa na wzrost efektywności, pracownicy motywowani negatywnie najczęściej wykonują minimum.
W większości przedsiębiorstw częściej stosuje się pozytywny sposób motywacji. Najlepiej jednak znaleźć tak zwany „złoty środek”. Taki, kiedy pracownicy wiedzą, że za swoje osiągnięcia będą docenieni. Z drugiej strony nie mogą spocząć na laurach, ponieważ w tym wypadku może spotkać ich upomnienie bądź kara. Trudnojednoznacznie ocenić, który sposób jest skuteczniejszy. Przełożony powinien tutaj wykazać się dobrym zmysłem obserwacyjnym, dzięki czemu będzie potrafił ocenić, jaki system działa na danego pracownika. Warto także pamiętać, że są inne czynniki, które wpływają na wzrost motywacji pracowników. Należą do nich:
- Dobra komunikacja – codzienna rozmowa z pracownikami jest niezwykle ważna, w utrzymaniu ich motywacji. Nie chodzi tu tylko o wymianę maili czy rozmowę na tematy związane ściśle z wykonywaną przez nich pracą. Spróbuj nie być przez chwilę tylko ich przełożonym — jest duża różnica pomiędzy figurą szefa a lidera. W tym drugim przypadku jesteś częścią zespołu, a nie zewnętrznym nadzorcą.
- Docenianie pracowników – w ten sposób dajemy naszym pracownikom znak, że są dla nas ważni, a ich praca nie jest nam obojętna. I nie chodzi tu tylko o premie czy awans. Jak można to zrobić?
- Informacja zwrotna przekazana w realnym czasie, nie tylko wtedy, gdy pora na oceny końcowe, jest niezwykle ważna.
- Jeśli wyślesz pracownikowi wyraźny sygnał, że doceniasz konkretny element jego pracy, pogłębisz istniejącą pomiędzy nami więź, która bardzo pomaga w pracy.
- Spróbuj pochwalić pracownika w obecności innych członków waszego zespołu.
- Możesz zastosować co jakiś czas nagrodę za pracę lub osiągniecie, które wyjątkowo doceniasz.
- Prawo do swobody i autonomii – pozwól swoim pracownikom na samodzielność. Zachęcaj ich do tego, by byli niezależni. To sprawi wpłynie pozytywnie na ich satysfakcję z pracy. Zaufanie jest podstawą relacji – również w pracy.
- Pomoc i troska przełożonego – ludzie odnajdują się wtedy dobrze w pracy, jeżeli nie mają zbyt wielu barier, które uniemożliwiają im osiąganie celów. Twoim zadaniem jest poszukiwanie tych przeszkód i ich usuwanie tak, by pracownicy mogli dotrzeć do wyznaczonego celu. Oczywiście wszystko powinno dziać się we ścisłej współpracy.
- Pokonywanie wyzwań – staraj się stawiać wyzwania swoim pracownikom. Najlepiej, gdy kolejne zadania konstruowane są tak, żeby pracownicy mogli się dzięki nim uczyć nowych rzeczy.
- Dobra organizacja pracy – organizacja pracy może stać się źródłem motywacji tylko wówczas, kiedy kierownictwo zastosuje odpowiednie formy organizacji pracy. Takie, które będą w stanie zaspokoić oczekiwania wykonawców wobec pracy, stworzyć warunki do samorealizacji, pozwolą uzyskać satysfakcję z pracy, przyczynią się do pojawienia się człowieka zadowolonego z pracy. Współcześnie stosuje się rozmaite motywacyjne formy organizacji pracy. W odniesieniu do pracy indywidualnej możliwe są do zastosowania następujące formy organizacji pracy: rotacja, poszerzanie pracyoraz wzbogacanie pracy. W warunkach pracy zespołowej wzrost motywacji może dać tworzenie małych zespołów roboczych (tzw. grupowych form organizacji pracy).
Warto także pamiętać, że są pewne czynniki, które skutecznie mogą zdemotywować pracowników. Są to między innymi: niejasny podział obowiązków, zbyt dużo zadań do wykonania, faworyzowanie innych pracowników, nadmierna koncentracja na błędach, nieprzyjemna atmosfera w pracy, a przede wszystkim brak możliwości rozwoju. Pracodawca musi zadbać o te czynniki, dzięki czemu jego podwładni będą bardziej chętni do działań na korzyść przedsiębiorstw.