Nerwica histeryczna, zwana także histerią, jest zaburzeniem osobowości. Coraz częściej mówi się, że nie jest to zespół chorobowy, chyba że zaostrzona jej postać wymaga interwencji lekarskiej. W starożytnych czasach była ona przypisywana tylko kobietom i nazywano ją dusznością maciczną.
Dziś wiadomo, że może ona dotknąć każdego, niezależnie od płci i wieku. Wiele osób z zaburzeniami histerycznymi to osoby bardzo wybuchowe, egocentryczne, narcystyczne, sztuczne, przesadne, ekstrawertyczne, płaczliwe, pragnące być cały czas w centrum uwagi. Większość chorych uważa, że ich problemy tkwią jedynie w naturze fizycznej i stara się za wszelką cenę znaleźć rozwiązanie medyczne. Czym jest histeria? Jak ją zdiagnozować i jakie ma objawy? Opisujemy w dzisiejszym artykule.
Czym jest histeria?
Histeria to najstarsza postać nerwicy, a w medycynie coraz częściej nazywana jest dysocjacją (odszczepieniem) lub konwersją. Pierwsze wzmianki dotyczące tej choroby pojawiły się już 2000 lat p.n.e. w Egipcie. Z histerią wiąże się wiele mitów. Jednym z nich jest stereotyp, że kojarzy się ono ze wściekłymi kobietami, które krzyczą i wymachują rękoma. Jednak warto pamiętać, że jest to skrajność w przypadku histeryka. Samo zaś zaburzenie odbiega od od tego, co powszechnie o nim mówiono.
W tej pierwszej postaci dochodzi do dezorganizacji świadomości. Poszczególne funkcje ośrodkowego układu nerwowego, osobowości psychiki rozpadają się i funkcjonują oddzielnie. Chory ma poczucie konfliktu, jego świadomość, pamięć i spostrzeganie są zaburzone. W drugiej natomiast formie problemy emocjonalne są zamieniane na objawy somatyczne. Funkcje czuciowe i ruchowe zostaną wzmożone bądź też zahamowane. Przykładami tej oto formy nerwicy mogą być np. niedowład kończyn, tiki nerwowe, intensywne bóle brzucha, głowy, brak czucia w różnych częściach ciała.
Do cech charakterystycznych histerii należy nadmierna emocjonalność, nadpobudliwość, płaczliwość, łatwość popadania w skrajne nastroje.Często wyrażane w sposób teatralny i ekstrawertywny. Nerwica histeryczna może również wystąpić również w wyniku jednorazowej, bardzo silnej reakcji na sytuację, która zagraża własnemu życiu bądź życiu bliskich. Histeria jest bardzo kłopotliwa. Dla otoczenia, jak i dla samego histeryka. Przez ludzi jest postrzegana jako słabość i chwiejność psychiczna. Uważana jest przez społeczeństwo za stan łatwy do opanowania, jeżeli histeryk wykaże trochę samozaparcia i dyscypliny. Jednak jest to poważne zaburzenie na tle nerwicowym, a kontrolowanie jej przez osobę jest niemożliwe, nawet jeżeli tego bardzo chcę.
Atak histerii jest odpowiedzią na bezradność. Jest to niezwykle silna i ciężka do opanowania reakcja emocjonalna. Bardzo głęboka histeria może być niebezpieczna dla życia samego chorego, jak i dla jego otoczenia. Jej etiologia jest ciężka do ustalenia. Obecnie uważa się, że na rozwój histerii może mieć wpływ zaburzenie rozwoju osobowości w okresie dzieciństwa. Najprawdopodobniej dzieje się tak na skutek okazywania dziecku niewystarczającej bliskości ze strony rodziców. Część badaczy i lekarzy uważa, że jej przyczyny można doszukiwać się w trudnych przeżyciach, które silnie obciążają psychikę.
Objawy nerwicy histerycznej
Histeria nerwicowa objawia się skrajną emocjonalnością i nadpobudliwością, objawia się łatwym przechodzeniem z uczucia euforii do uczucia rozpaczy. Jest to tak zwana huśtawka nastrojów. Nastroje są bardzo często demonstrowane (najczęściej w otoczeniu innych ludzi) w nadmiernie teatralnej formie. Histerie cechuje również egzaltacja i infantylność emocjonalna. Człowiek, który choruję na tą chorobę zaczyna, za wszelką cenę, przypodobać się osobą ze swojego otoczenia. Uzależniając swoje decyzje i wybory od ich gustu oraz upodobań.
Podczas ataku histerycznego pojawiają się różne, skrajne emocje. Takie jak: płacz, krzyk, agresja, lęk. Atak taki wyłącza zdolności logicznego myślenia. Przez to ludzie chorujący na histerie mają skłonność do szybkich i nieprzemyślanych reakcji.
Objawy dysocjacyjne:
- całkowita utrata kontroli nad emocjami,
- depersonalizacja,
- utrata kontaktu z otoczeniem,
- osłupienie
- amnezja
- derealizacja
Histeria może wiązać się również z objawami natury fizycznej. zwanymi inaczej objawami somatycznymi Jednym z nich są zaburzenia ze strony układy pokarmowego i sercowo-naczyniowego, zaś u kobiet mogą pojawić się zaburzenia miesiączkowania. Histeria, a raczej jej atak, wiążę się z objawami somatycznymi, takimi jak: wymioty, omdlenia, uporczywa czkawka, szumy w uszach czy zatrzymania moczu. Dodatkowo mogą pojawić się zawroty głowy, pojawienie się wybroczyn, czy biegunka albo zaparcia. Podczas ataku histerii może dojść do drgawek, głuchoty, czasowej ślepoty, a nawet paraliżu!
Histerii nie towarzyszą natomiast żadne objawy psychotyczne takie jak urojenia czy halucynacje.
Przyczyny histerii
Może być ich wiele, jednak najczęstszych źródeł należy dopatrywać się we wczesnym dzieciństwie. Brak miłości i ciepła w rodzinie, problemy socjalne, nerwowi rodzice, nierozwiązane konflikty, są częstymi przyczynami nerwicy. Wielu naukowców również twierdzi, że histeria może mieć podłoże w silnie obciążających psychikę zdarzeń.
Histeria jest bardzo często spowodowana nieuzasadnionym, nie mającym żadnych przyczyn, lękiem o własne egzystowanie. Współcześnie uważa się histerię jako objaw zaburzeń nerwicowych, które mogą być spowodowane przez traumy i urazy psychiczne. Coraz częściej mówi się, że prawdopodobieństwo histerii zwiększa się, jeżeli posiadamy specyficzne cechy osobowości, takie jak: nadwrażliwość, nadpobudliwość, nadmierna rywalizacja. Najwięcej zwolenników ma teoria, że nerwice i histeria, to obronna reakcja ludzkiej psychiki na lęk.
Osobowość histeryczna to nic innego jak uzależnienie od opinii otoczenia. Osoba o takiej osobowości, uzależnia swoje samopoczucie i ocenę sytuacji w zależności od opinii innych. Brak samoakceptacji i poczucia bezpieczeństwa, zwłaszcza w sytuacjach stresowych lub nagromadzenia ich bodźców skutkuje pojawieniem się u takich osób, reakcji nerwicowych. Co za tym idzie, w skrajnych przypadkach, atak ten może przybrać skrajną formę histerii. Przyczyny mogą być wewnętrzne, które są uwarunkowane cechami osobowości, bądź zewnętrzne. Atak objawia się wtedy w odpowiedzi na stresujące bodźce lub sytuacje.
Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby zwiększają konkretne cechy osobowości takie jak chęć ciągłej rywalizacji, wywołujące silne emocje i stres, nadmierna pobudliwość oraz nadwrażliwość. Przyczyną histerii mogą być traumatyczne przeżycia i ciągłe frustracje. Nerwicę histeryczną ciężko zdiagnozować i nawet doświadczeni psychiatrzy mają niekiedy z tym problem.
Jak leczyć histerie i postępować z osobą z tym zaburzeniem?
Istnieje kilka metod leczenia histerii. Najczęstszą jest psychoterapia (psychodynamiczna i behawioralna), w której pacjent uczy się, jak reagować na poszczególne sytuacje, jak rozpoznawać swoje stany emocjonalne, nazywać je i jak kontrolować ataki nerwicy. Czasem stosuje się hipnozę, pod warunkiem, że jest ona przeprowadzana przez specjalistę. W terapię warto włączyć jest także najbliższą rodzinę chorego. Nerwica jest również leczona środkami farmakologicznymi (uspokajającymi).
Pomocne często okazuje się dla ludzi dotkniętych nerwicą robienie coś dla innym.Nie wolno absolutnie ignorować objawów nerwicy, gdyż nieleczona może doprowadzić do innych, poważnych schorzeń psychicznych, a nawet do samobójstwa.
Ważne jest wzmocnienie zdolności do logicznego myślenia i obiektywnej oceny sytuacji. Ataki histerii są najczęściej spowodowane zaburzeniami nerwicowymi, które pojawiają się na tle urazów psychicznych. Najważniejsze jest dotarcie do ich źródła i przepracowanie danych zdarzeń z przeszłości.
Otoczenie osoby z tym zaburzeniem powinno wykazywać się życzliwością i przede wszystkim – cierpliwością! Osoby bliskie tej osobie muszą zdawać sprawę, że nie jest to zła wola histeryka, lecz objawy bardzo poważnego zaburzenia. Jeżeli osoba dotknięta tym zaburzeniem się nie leczy, spróbujmy pomóc mu dostać się do odpowiedniego specjalisty, aby mógł jak najszybciej zaczerpnąć pomocy.
