Trudności w szkole są zmartwieniem wielu rodziców – gdy dzieciom towarzyszą trudności wychowawcze, zaburzenia emocjonalne i nie odnajdują się w sytuacjach społecznych. Opiekunowie, którzy bezskutecznie próbują nakierować swoje dziecko na właściwy tor, często nie wiedzą, gdzie się udać i co może przynieść najlepszy rezultat – czy istnieje skuteczna terapia dla dzieci z trudnościami? Propozycji w internecie można znaleźć wiele – co wybrać i co dolega dziecku? Jedną z propozycji jest terapia pedagogiczna. Terapie prowadzone są przez osoby posiadający przygotowanie terapeutyczne w szkole lub gabinetach psychologicznych – indywidualnie, w parze lub w małej grupie. Zajęcia prowadzone są w formie korekcyjno-kompensacyjnej przy uwzględnieniu indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka. Opiekunowie dostają sprawozdanie z zajęć terapii pedagogicznej, więc mają możliwość obserwacji postępów młodych pacjentów.
Terapia pedagogiczna-wprowadzenie
Zadaniem terapii pedagogicznej jest udzielenie pomocy dzieciom, które ujawniają na drodze rozwoju różnego rodzaju nieprawidłowości w zachowaniu i funkcjonowaniu. Zachowania te mogą być związane z zaburzeniami wzroku, słuchu, mowy, zdolności matematycznych, inteligencji przeciętnej niższej niż przeciętna, zaburzonym rozwoju procesów emocjonalno-motywacyjnych. Terapia pedagogiczna obejmuje ćwiczenia stymulujące i usprawniające rozwój funkcji psychomotorycznych, wyrównanie braków w umiejętnościach i wiedzy oraz wyeliminowanie niepowodzeń w nauce szkolnej oraz w kontaktach społecznych. Najlepszą skuteczność zapewnia rozpoczęcie terapii odpowiednio wcześnie – już w wieku przedszkolnym – oraz systematyczne uczęszczanie na zajęcia.
W czym pomaga terapia pedagogiczna?
Scenariusz zajęć terapii pedagogicznej jest modyfikowany indywidualnie dla każdego dziecka. Metody i ćwiczenia można posortować według nabywanych umiejętności. Terapia pedagogiczna rozwija:
- motorykę manualną → ćwiczenia obejmują rozluźnianie napięcia mięśniowego, usprawniają staw nadgarstkowy, palce u rąk. Wśród licznych ćwiczeń pojawiają się, na przykład: łączenie punktów, zabawy ze skakanką, wkręcanie śruby bez śrubokrętu, wycinanie, naklejanie…
- analizę i syntezę wzrokową → są to ćwiczenia bazujące na materiale obrazkowym, geometrycznym oraz rozwijające koordynację wzrokowo-słuchową. Wśród nich, przykładowo: dobieranie par jednakowych obrazków, kreślenie kształtów geometrycznych w powietrzu, zarysowywanie małych figur geometrycznych…
- analizę i syntezę słuchową → która obejmuje różnicowanie dźwięków z układów akustycznych, słuchową analizę i syntezę zdań, podziału wyrazu na sylabę, rozpoznawanie i wyodrębnianie głosek w wyrazach. Przykładowe ćwiczenia to: rozpoznawanie głosów z otoczenia, oznaczanie miejsca danego wyrazu w usłyszanym zdaniu, zielenie wyrazów na sylaby z jednoczesnym np. stukaniem w rytm wypowiadanych sylab…
- pracę na materiale literowym, sylabowym, wyrazowym i zdaniowym → odwzorowywanie liter przez kalkę techniczną, dostawianie spółgłosek do stałej samogłoski, zestawianie takich samych sylab w wyrazy, układanie zdań z podanych wyrazów (zdania proste i rozwinięte)
- umiejętności matematyczne → ćwiczenia rozwijające myślenie konkretno – obrazowe, doskonalenie umiejętności dodawania i odejmowania…
Jak wygląda program terapii pedagogicznej?
Każda terapia pedagogiczna jest zaplanowana. Ten plan jest podstawą skuteczności jej działania. Terapeuta, w porozumieniu z rodzicem, omawia problemy dziecka i oczekiwania względem niego. Program terapii pedagogicznej bazuje na sześciu zasadach:
- zasada indywidualizacji środków i metod – dla każdego dziecka plan terapeuta pedagogiczny układa indywidualny program terapii i dostosowuje pomoce dydaktyczne
- zasada stopniowania trudności – w czynnościach złożonych zaczyna się od ćwiczeń prostych i przechodzi do tych trudniejszych. Ważne jest wykształcenie bazy wiedzy, zanim przejdzie się do kolejnego etapu nauki
- zasada korekcji zaburzeń – pracę zaczyna się od umiejętności najsłabiej rozwiniętej i najbardziej zaburzonych. W trakcie terapii stosuje się odpoczynki oraz zmienia przedmiot pracy, aby nie doszło do przetrenowania
- zasada kompensacji zaburzeń – rozwijają się mechanizmy kompensacyjne, aby lepiej rozwinięte umiejętności wspomagały te słabiej opanowane
- zasada systematyczności – nie należy robić długich przerw, natomiast najlepsze efekty przynosi praca systematyczna z dodatkową pracą w domu
- zasada ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego – działania psychoterapeutyczne pełnią funkcję profilaktyczną i powinny być wprowadzone równolegle do programu pedagogicznego.
Odpowiednio wcześnie zidentyfikowane problemy w nauce oraz odpowiednio wcześnie podjęta terapia może rzutować na dalszą przyszłość dziecka i ustrzec go od wielu niepowodzeń i kłopotów. Po terapii mali pacjenci bardziej wierzą w swoje możliwości, są bardziej samodzielni i efektywni w swoich działaniach. Może terapia pedagogiczna to właśnie właśnie to, czego potrzebuje Twoje dziecko?
