To naturalne, że nasze związki, opierając się na miłości, ulegają rożnym przemianom wraz z upływem czasu. Treść uczucia łączącego partnerów, czyli istota miłości, zmienia się w poważnym stopniu. Każda relacja przechodzi określone fazy miłości. Na poszczególne etapy zakochania składają się trzy niezbędne składniki pełnej i satysfakcjonującej miłości.
Składniki miłości
Wydawać by się mogło, że miłości nie można podzielić na części i przyjrzeć się każdej z nich z osobna. Jednak Robert Sternberg postanowił to zrobić – rozdzielić miłość na czynniki pierwsze. Podczas swojej pracy stworzył koncepcję miłości, w której wyodrębnił trzy składniki miłości. Pierwszym z nich jest namiętność. Dalej, w kolejnych etapach rozwoju miłości pojawia się intymność oraz zaangażowanie w utrzymanie związku.
Intymność
Intymność oznacza wszystkie pozytywne uczucia i towarzyszące im działania, które wywołują przywiązanie, bliskość i wzajemną zależność partnerów od siebie. Mogą to być np.:
- pragnienie dbania o dobro partnera,
- przeżywanie szczęścia w obecności partnera i z jego powodu,
- szacunek dla partnera i przekonanie, że można na niego liczyć w potrzebie,
- wzajemne zrozumienie,
- wzajemne dzielenie się przeżyciami i dobrami, zarówno duchowymi, jak i materialnymi,
- dawanie i otrzymywanie uczuciowego wsparcia,
- wymiana intymnych informacji,
- uważanie partnera za ważny element własnego życia.
Namiętność
Najprościej ujmując, namiętność w związku jest to pobudzenie fizjologiczne. Namiętność można poznać zazwyczaj po pragnieniu i poszukiwaniu fizycznej bliskości, przypływie energii, uczuciu podniecenia, biciu serca, dotykaniu, pieszczeniu, całowaniu, kontakcie seksualnym, obsesji na punkcie partnera, marzeniach na jawie, psychicznej nieobecności pod nieobecność partnera, itd.
Zaangażowanie
Na zaangażowanie składają się decyzje, myśli, uczucia i działania ukierunkowane na przekształcenie relacji miłosnej w trwały związek. Ich celem jest także utrzymanie związku pomimo występowania różnych przeszkód. Zaangażowanie jest zwykle rezultatem świadomej decyzji. W wyniku zmiany tej decyzji, ten składnik miłości może przestać istnieć niemalże z dnia na dzień.
Etapy miłości w związku
Psychologowie wyróżnili pięć etapów rozwoju miłości w związku. Każdy z nich ma inny czas trwania. Biorąc pod uwagę te trzy składniki możemy wyodrębnia się następujące fazy miłości:
- Zakochanie (1-2 rok związku)
- Romantyczne początki (2-4 rok związku)
- Związek kompletny (4-7 rok związku)
- Związek przyjacielski (7 i więcej lat związku)
- Związek pusty i jego rozpad.
Oprac. „Psychologia Miłości” Bogdan Wojciszke
Etap 1: Zakochanie
Etap zakochania jest zazwyczaj pierwszą fazą rozwoju związku miłosnego, jednak nie zawsze musi nią być. Zdarza się, że przypływ namiętności pojawia po długiej znajomości i jest nieoczekiwanym rezultatem powoli narastającej intymności. Wielu ludzi myli ją błędnie z miłością. Zakochanie trwa dość krótko. Mimo to daje intensywne uczucie szczęścia. W fazie tej myślimy częściej o partnerze i jego oczekiwaniach, natomiast rzadziej o nas samych. W tej fazie związku pojawia się pierwszy składnik miłości – namiętność.
Etap 2: Romantyczne początki
Kiedy faza zakochania jest już za nami, a budzące się uczucie zostanie odwzajemnione – konsekwencją rosnących kontaktów jest rozwój intymności. Rozpoczyna się więc kolejny etap miłości. Ta faza również jest raczej krótkotrwała (trwa ok. 2 lat), ponieważ połączenie gwałtownych rozkoszy namiętności z łagodnymi urokami intymności samo w sobie wzbudza skłonność do utrzymania i rozbudowy tak przyjemnego związku. W rezultacie pojawia się decyzja partnerów o zaangażowaniu w utrwalenie związku, który jednak przestaje wtedy być romantyczny, a staje się w pełni dojrzałą miłością, czyli związkiem kompletnym.
Etap 3: Związek kompletny
Jest to najbardziej nasycona emocjami faza związku. W fazie tej występują takie substancje jak: namiętność, intymność oraz zaangażowanie. Miłość kompletna jest niewątpliwie najbardziej zadowalającą fazą związku, najsilniej nasyconą emocjami – zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi. Z końcem tej fazy namiętność zaczyna powoli zanikać (niekoniecznie całkowicie). Związek kompletny jest to najbardziej dojrzała faza miłości, która daje najwięcej przyjemności oraz szczęścia.
Etap 4: Związek przyjacielski
Jest to najdłuższa faza miłości. Choć pozbawiona już namiętności, potrafi dostarczyć satysfakcji obojgu partnerom. Co więcej, jest to ta faza, której przedłużenie pozostaje w mocy obojga zainteresowanych. Jeśli tylko wykażą po temu odpowiednie chęci i umiejętności. Podstawowym problemem, który partnerzy mają do pokonania w fazie związku przyjacielskiego, jest powstrzymanie spadku intymności. Oznacza to utrzymanie wzajemnego przywiązania, lubienia się, zaufania, chęci pomagania i otrzymywania pomocy oraz unikanie niebezpieczeństw (agresji, egoizmu, braku wsparcia, zdrady, itd.).
Etap 5: Związek pusty i jego rozpad
Nieumiejętne podtrzymanie intymności może stać się powodem przejścia do ostatniej fazy – związku pustego. Ponieważ związek pusty opiera się jedynie na zaangażowaniu, czynniki podtrzymujące ten związek są związane z czynnikami podtrzymującymi samo zaangażowanie. Sprawia to, że podtrzymywanie zaangażowania staje się bardziej istotne dla trwania związku, niż było w fazach poprzednich. W szczególności związek pusty bardziej niż inne fazy miłości narażony jest na zniweczenie. Pojawia się ryzyko, że jeden z partnerów skorzysta z szansy zbudowania nowego, bardziej pociągającego związku, jeśli pojawi się taka szansa.
Miłość to piękne zjawisko, które jest niezwykle skomplikowane. Może trwać nawet całe życie, ale z biegiem lat będzie zmieniać swoją naturę. To, że miłość ewoluuje jest jak najbardziej naturalne i nieuniknione. Nie znaczy to, że nigdy jej nie było albo że coś się popsuło – po prostu przeszła w nową fazę. Każdy kolejny etap dobrze jest odkrywać razem i czerpać z niego nowe przyjemności.